Gekte compleet op arbeidsmarkt: personeelstekort naar recordhoogte

Vooral in de handel, de zakelijke dienstverlening en de zorg staan vele tienduizenden banen open. Ondernemers zien dat de werkdruk toeneemt, maar slagen er nauwelijks in daar iets aan te doen. Ze zien met lede ogen aan hoe dat ook de productiviteit van hun onderneming aantast. Veertig procent van de bedrijven zegt minder activiteiten te kunnen opzetten. Begin vorig jaar was dat bij ’slechts’ tien procent het geval.

„Werkgevers proberen extra personeel aan te trekken, maar dat lukt hen steeds slechter”, zegt hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen van het CBS. „Ze betalen hogere lonen, gemiddeld zijn de cao-lonen met bijna vier procent gestegen. Ook nemen ze kandidaten aan die ze voorheen niet geschikt vonden. Dat schaap met vijf poten waar ze naar zochten, blijkt er toch maar vier te hebben.”

In de conjunctuurenquête die het CBS ieder kwartaal houdt – samen met de Kamer van Koophandel, het Economisch Instituut voor de Bouw en de werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland – geven bedrijven al bijna twee jaar op rij aan dat ze meer personeel willen aantrekken. Begin april bijvoorbeeld zei een kwart van de ondernemers het aantal werknemers te zullen vergroten. Nog geen tien procent kreeg het voor elkaar.

Vijver

Dat komt doordat de vijver waarin bedrijven vissen steeds leger wordt. Het gemiddelde aantal werklozen daalde het afgelopen kwartaal met 11.000 tot 327.000, wat neerkomt op 3,3 procent van de beroepsbevolking. Tegelijkertijd neemt het aantal nieuwe banen en het aantal openstaande vacatures toe. „Er zijn meer mensen aan het werk dan ooit”, zegt Van Mulligen. „Maar dat weegt niet op tegen de honger naar personeel. Die is nog groter.”

In totaal stonden er eind juni 467.000 vacatures open, 16.000 meer dan aan het eind van het eerste kwartaal. Vooral in de handel kunnen werkzoekenden eisen stellen. Daar staan nu 100.000 arbeidsplaatsen open. In de horeca nam het aantal openstaande banen juist iets af, na de recordstand in de sector eerder dit jaar. Van Mulligen durft niet te voorspellen of de tekorten nog groter worden. „Voorheen zou ik gezegd hebben dat het waarschijnlijk niet gekker kan. Maar zolang de economie bezig is met een inhaalslag blijft de vraag naar werknemers groot.” Nederlanders dragen er zelf volgens hem ook een steentje aan bij. „Veel mensen geven het geld dat ze tijdens corona opgepot hebben uit in de horeca en aan vakanties. Maar daarmee stimuleren ze de economie en drijven ze ook de prijzen omhoog.”

Een klein lichtpuntje voor werkgevers is dat het aantal werkzoekenden afgelopen twee maanden een fractie is toegenomen, hoewel dat in het kwartaalcijfer nog niet te zien is. Dat komt vermoedelijk doordat meer jongeren zich op de arbeidsmarkt melden en ook mensen die geen hoop op een baan hadden het weer proberen.

Het aantal Nederlanders met een flexibel contract groeit intussen stug door. Eind juni waren het er 2,8 miljoen, 85.000 meer dan aan het eind van het eerste kwartaal. Ook het aantal zzp’ers is gestegen: het CBS telde er 1,5 miljoen, 31.000 meer dan eind maart.